Ι. Πριν το νόμο 4336/2015 ο οποίος δημοσιεύθηκε 18-8-2015, για το κάθε Ταμείο ξεχωριστά {ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, Ε.Τ.Α.Α. (ΤΑ.Ν, ΤΣΜΕΔΕ κλπ), ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, Ειδικά Ταμεία Τραπεζών κ.λπ.} σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες νομοθετικές ρυθμίσεις και γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις τους, προβλέπονταν διαφορετικές και όχι ενιαίες προϋποθέσεις για θεμελίωση δικαιωμάτων λήψης πλήρους ή μειωμένης σύνταξης. Έτσι για παράδειγμα υπήρχαν διαφορετικές προϋποθέσεις και όρια συνταξιοδότησης για το τ. ΙΚΑ και διαφορετικές για τον τ. Ο.Α.Ε.Ε..
ΙΙ. Με το νόμο 4336/2015 τα όρια ηλικίας αυξήθηκαν σταδιακά και ουσιαστικά ενοποιήθηκαν οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, με μεταβατικές διατάξεις που ισχύουν έως 31-12-2021. Από την ανωτέρω αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης εξαιρέθηκαν, σύμφωνα με τη ρητή πρόβλεψη του ν. 4336/2015, τα θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα μέχρι 18/8/2015. Ως θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα θεωρούνται εκείνα που μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία είχε συμπληρωθεί ο απαιτούμενος για συνταξιοδότηση χρόνος ασφάλισης και το όριο ηλικίας, όπου αυτό προβλέπεται, και μπορούν να ασκηθούν οποτεδήποτε.
Ειδικότερα, η υποπαράγραφος Ε3 της παρ. Ε του άρθρου 2 του ανωτέρω νόμου ορίζει : «ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΑΥΞΗΣΗ ΟΡΙΩΝ ΗΛΙΚΙΑΣ ΠΛΗΡΟΥΣ ΚΑΙ ΜΕΙΩΜΕΝΗΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ 1.α) Από 1.1.2022 τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος πλήρους σύνταξης λόγω γήρατος για κάθε κατηγορία ασφαλισμένων, των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης, συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος, ορίζονται το 62ο έτος της ηλικίας (με 40 έτη ή 12.000 ημέρες ασφάλισης) και το 67ο έτος της ηλικίας (με 4.500 ημέρες ή 15 έτη ασφάλισης), με την επιφύλαξη των διατάξεων της παραγράφου 3 του άρθρου 11 του ν. 3863/2010 (Α` 115) [1]. β) Από 1.1.2022 ως όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, όπου αυτή προβλέπεται σύμφωνα με τις ισχύουσες γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης[2], συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος, ορίζεται το 62ο έτος της ηλικίας με 4.500 ημέρες ή 15 χρόνια ασφάλισης.»
Από την 01-01-2022 επομένως γενικά, πλην ασφαλώς των εξαιρέσεων συγκεκριμένων κατηγοριών ασφαλισμένων και ειδικότερα των υπαγόμενων σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, των συνταξιοδοτούμενων βάσει του ν.612/1977 ή με διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτόν, καθώς και των μητέρων ή των χήρων πατέρων ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων κ.λπ., ένας ασφαλισμένος θεμελιώνει το δικαίωμα για να λάβει πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος, με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας του μαζί με 40 έτη ή 12.000 ημέρες ασφάλισης ή με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του μαζί με 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης, ενώ για να λάβει μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος, όπου αυτή προβλέπεται, απαιτείται η συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας του μαζί με 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης.
ΙΙΙ. Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι για τον τ. Ο.Α.Ε.Ε. και τα όρια και τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, θα πρέπει να χωρίσουμε τους ασφαλισμένους σε 2 κατηγορίες ήτοι : α) τους παλαιούς ασφαλισμένους (έως 31-12-1992) και β) νέους ασφαλισμένους (μετά την 1-1-1993). Τούτο διότι διάφορες ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις πριν το Ν. 4336/2015, έκαναν διαχωρισμό παλαιών και νέων ασφαλισμένων και προέβλεπαν διαφορετικές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης για τις 2 αυτές κατηγορίες. Ειδικότερα και όλως ενδεικτικά παραθέτουμε τα βασικότερα παραδείγματα προϋποθέσεων συνταξιοδότησης όπως ισχύουν σήμερα, για τις 2 αυτές κατηγορίες ασφαλισμένων:
Ασφαλισμένοι μέχρι την 31-12-1992 (παλαιοί ασφαλισμένοι).
| ΕΤΗ ΑΣΦ/ΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ | ΕΤΟΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ
ΕΩΣ |
ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΕΤΗ ΑΣΦ/ΣΗΣ ΓΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ | ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ ΓΙΑ ΠΛΗΡΗ ΣΥΝΤΑΞΗ |
| 15 | 2012 | 15 |
65 (συμπλήρωση 65 ετών έως 31-12-2012). Εάν ο ασφαλισμένος δεν έχει κλείσει 65 έτη έως 31-12-2012 αλλά τα κλείνει από 1-1-2013 το όριο φτάνει στα 67 |
| 15 | 2013 και μετά | 15 | 67 |
| 37 | 2010 | 37 | Ανεξαρτήτως Ορίου Ηλικίας |
| 35 | 2010 | 35 | 60 εφόσον είχε συμπληρώσει τα 60 εντός του 2010 |
| 35 | 2011 | 36 | 60 (εφόσον έχει συμπληρώσει τα 60 έως 18-8-2015)[3] |
| 35 | 2012 | 37 | 60 (εφόσον έχει συμπληρώσει τα 60 έως 18-8-2015) [4] |
| 35 | 2010-2011-2012 | 35-36-37 | Εφόσον συμπληρώνει τα 60 μετά την 18-8-2015
ΕΣ[5] 60ου 2015 60 & 3 μηνών ΕΣ 60ου 2016 60 & 6 μηνών ΕΣ 60ου 2017 60 & 9 μηνών ΕΣ 60ου 2018 61 ετών ΕΣ 60ου 2019 61 & 3 μηνών ΕΣ 60ου 2020 61 & 6 μηνών ΕΣ 60ου 2021 61 & 9 μηνών ΕΣ 60ου 2022 62 ετών (διατηρεί τις ίδιες χρονικές προϋποθέσεις αλλά σταδιακά αυξάνονται τα όρια ηλικίας)
|
| 37 | Από 2013 και μετά | 40 | 62 |
| 40 | Από 2013 και μετά | 40 | 62 |
| 15 (Αφορά Ασφαλισμένους για τις συντάξεις γήρατος τυφλών-αναπήρων ειδικών κατηγοριών Ν.612/1977 κ.λπ..) | 15 | Ανεξαρτήτως Ορίου Ηλικίας | |
| 25 (αφορά γονείς-συζύγους-αδελφούς αναπήρων[6]) | Έως 18-8-2015 | 25 | Ανεξαρτήτως Ορίου Ηλικίας |
| 25 (αφορά γονείς-συζύγους-αδελφούς αναπήρων) | Από 19-8-2015 και μετά | 25 | ΕΣ[7] 25ετίας 2015 (από 19-8-2015 και μετά) 55 & 11 μ
ΕΣ 25ετίας 2016 56 & 9 μην ΕΣ 25ετίας 2017 57 & 8 μην ΕΣ 25ετίας 2018 58 & 6 μην ΕΣ 25ετίας 2019 59 & 5 μην ΕΣ 25ετίας 2020 60 & 3 μην ΕΣ 25ετίας 2021 61 & 2 μην ΕΣ 25ετίας 2022 62 ετών
|
Σημειώνεται για μια ακόμη φορά ότι για τους παλαιούς ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ δεν υπήρχε δικαίωμα λήψης μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος ή για τις ασφαλισμένες ως μητέρες ανήλικων τέκνων, όπως στο τ. ΙΚΑ.
Ασφαλισμένοι μετά την 1-1-1993 (νέοι ασφαλισμένοι).
| ΕΤΗ ΑΣΦ/ΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ | ΕΤΟΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ
ΕΩΣ |
ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΕΤΗ ΑΣΦ/ΣΗΣ ΓΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ | ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ ΓΙΑ ΠΛΗΡΗ ή ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΣΥΝΤΑΞΗ |
| 15 | ——- | 15 | 67 για πλήρη σύνταξη |
| 15 | ——- | 15 | 62 για μειωμένη σύνταξη (ο ασφαλισμένος απαραιτήτως πρέπει να έχει 750 ημέρες μέσα στην τελευταία πριν την αίτηση πενταετία) |
| 40 | ——- | 40 | 62 για πλήρη σύνταξη |
| 20 (αφορά σε μητέρες ή χήρους πατέρες ανήλικων τέκνων) | Έως 31-12-2012 | 20 | 55 (Συμπλήρωση 55 ετών έως 31-12-2012) για πλήρη σύνταξη
50 (Συμπλήρωση 50 ετών έως 31-12-2012) για μειωμένη σύνταξη. |
| 20 (αφορά σε μητέρες ή χήρους πατέρες με ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνα εφόσον είναι άγαμα) | ——– | 20 | 55 για πλήρη σύνταξη
50 για μειωμένη σύνταξη |
| 15 (Αφορά Ασφαλισμένους για τις συντάξεις γήρατος τυφλών-αναπήρων ειδικών κατηγοριών Ν.612/1977 κ.λπ.. | 15 | Ανεξαρτήτως Ορίου Ηλικίας | |
| 25 (αφορά γονείς-συζύγους-αδελφούς αναπήρων[8]) | Έως 18-8-2015 | 25 | Ανεξαρτήτως Ορίου Ηλικίας |
| 25 (αφορά γονείς-συζύγους-αδελφούς αναπήρων) | Από 19-8-2015 | 25 | ΕΣ[9] 25ετίας 2015 55 & 11 μ
ΕΣ 25ετίας 2016 56 & 9 μην ΕΣ 25ετίας 2017 57 & 9 μην ΕΣ 25ετίας 2018 58 & 6 μην ΕΣ 25ετίας 2019 59 & 5 μην ΕΣ 25ετίας 2020 60 & 3 μην ΕΣ 25ετίας 2021 61 & 2 μην ΕΣ 25ετίας 2022 62 ετών
|
Όπως είναι προφανές, οι ανωτέρω πίνακες είναι ενδεικτικοί και δεν είναι δυνατή η εξαντλητική απαρίθμηση των περιπτώσεων και προϋποθέσεων λήψεως πλήρους-μειωμένης συνταξιοδοτήσεως, στο πλαίσιο του παρόντος σημειώματος, το οποίο δημοσιεύεται για σκοπούς γενικής πληροφόρησης και μόνο και δεν συνιστά παροχή νομικών συμβουλών σε καμία περίπτωση. Για παράδειγμα υπάρχουν ειδικές διατάξεις για γυναίκες ασφαλισμένες του ΤΑΝΤΠ και του Πρώην ΤΣΑ, τους ασφαλισμένους του πρώην ΤΑΠΕΑΠΙ κ.λπ..
Πριν την οποιαδήποτε ενέργεια των ενδιαφερομένων και με δεδομένο ότι η νομοθεσία είναι περίπλοκη, τους συμβουλεύουμε να καταφεύγουν στους νομικούς παραστάτες τους, καθώς η κάθε υπόθεση έχει τις ιδιαιτερότητές της.
Σημείωμα
Αθήνα, 6-1-2021
Μιχάλης Καρβέλλης
Δικηγόρος LLM
[1] Το οποίο ορίζει:« 3. Τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης των ασφαλισμένων των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης και του Δημοσίου, ανεξαρτήτως χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση, τα οποία προβλέπονται στο άρθρο 10 του παρόντος νόμου και σε καταστατικές ή γενικές διατάξεις νόμων, ανακαθορίζονται κατά τη μεταβολή του προσδόκιμου ζωής του πληθυσμού της χώρας, με σημείο αναφοράς την ηλικία των 65 ετών. Η ισχύς της παραγράφου αυτής αρχίζει από 1.1.2021 και κατά την πρώτη εφαρμογή της, λαμβάνεται υπόψη η μεταβολή της δεκαετίας 2010 έως και 2020. Από 1.1.2024 τα ανωτέρω όρια ανακαθορίζονται ανα τριετία. Η αναπροσαρμογή των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, γίνεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, που εκδίδεται κατά το τελευταίο έτος κάθε περιόδου με βάση τους σχετικούς δείκτες που προσδιορίζονται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή και την Eurostat και αφορούν στην επόμενη περίοδο.»
[2] Όπως σημειώνουμε και ανωτέρω δεν προβλεπόταν δικαίωμα λήψης μειωμένης σύνταξης σε όλα τα Ταμεία ή ίσχυαν διαφορετικές προϋποθέσεις για το κάθε ένα ξεχωριστά.
[3] Οι ασφαλισμένοι οι οποίοι συμπλήρωσαν το 60ο ως και την 18/8/2015 και συντάξιμο χρόνο 35 ετών ως 31/12/2011 ή 31/12/2012, συνταξιοδοτούνται με όριο ηλικίας το 60ο έτος με την συμπλήρωση των 36 ή 37 ετών αντίστοιχα, ακόμη κι αν αυτή έχει επέλθει από 19/8/2015 και μετά.
[4] Οι ασφαλισμένοι οι οποίοι συμπλήρωσαν το 60ο ως και την 18/8/2015 και συντάξιμο χρόνο 35 ετών ως 31/12/2011 ή 31/12/2012, συνταξιοδοτούνται με όριο ηλικίας το 60ο έτος με την συμπλήρωση των 36 ή 37 ετών αντίστοιχα, ακόμη κι αν αυτή έχει επέλθει από 19/8/2015 και μετά.
[5] Έτος συμπλήρωσης.
[6] Πρέπει να συντρέχουν και λοιπές προϋποθέσεις, ποσοστά αναπηρίας κ.λπ..
[7] Έτος συμπλήρωσης.
[8] Πρέπει να συντρέχουν και λοιπές προϋποθέσεις, ποσοστά αναπηρίας κ.λπ..
[9] Έτος συμπλήρωσης.