Ορισμένο Αγωγής Μέμψεως Άστοργης Δωρεάς
Κρίθηκε με την απόφαση ότι όταν με αγωγή μέμψης προσβάλλεται γονική παροχή που έγινε προς μεριδιούχο για τους προαναφερόμενους σκοπούς κατά την έννοια του άρθρου 1509 ΑΚ, πρέπει, για να είναι ορισμένη η αγωγή αυτή, να εκτίθενται σαφώς τα στοιχεία, από τα οποία προκύπτει, ότι η γονική παροχή είναι δωρεά στο σύνολο της ή μερικώς, δηλαδή ότι υπερβαίνει το μέτρο που επιβάλλουν οι περιστάσεις, το οποίο κρίνεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, με βάση την περιουσιακή κατάσταση των γονέων, τον αριθμό των τέκνων, τις ανάγκες των τέκνων, την οικονομική κατάσταση των άλλων τέκνων κλπ. (ΑΠ 23/2015 στην ΤΝΠ Ισοκράτης, ΑΠ 1658/2012, ΑΠ 491/2009, ΑΠ 1595/2008, ΑΠ 518/2006, ΕφΔωδ 328/2005 στη ΝΟΜΟΣ, ΕφΛαρ 164/2009, ΕφΛαρ 212/2009 στην ΤΝΠ Ισοκράτης, ΕφΑΘ 78/2010, ΕφΑΘ 4000/2008, ΕφΑΘ 1689/2006 στη ΝΟΜΟΣ, ΕφΑΘ 402/2012 ΕλλΔ 53.522).
Γονική παροχή, που δεν έγινε για τους σκοπούς που ορίζονται στο άρθρο 1509 ΑΚ, αποτελεί εξ ολοκλήρου δωρεά, ως παροχή περιουσιακού στοιχείου χωρίς αντάλλαγμα, κατ’ άρθρο 496 ΑΚ (ΑΠ 1767/1998 ΝοΒ 55.864, ΕφΑΘ 78/2010 στη ΝΟΜΟΣ), ενώ απορία του τέκνου δεν απαιτείται για τη σύσταση της γονικής παροχής, αλλά μόνο η συνδρομή «ανάγκης» υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 1509 ΑΚ.
Επίσης, κατά τη διάταξη του άρθρου 216 παρ. 1 ΚΠολΔ, η αγωγή, εκτός από τα στοιχεία που ορίζονται στο άρθρο 118 ή 119 του ίδιου κώδικα, πρέπει να περιέχει:
(α) σαφή έκθεση των γεγονότων που τη θεμελιώνουν σύμφωνα με το νόμο και δικαιολογούν την άσκηση της από τον ενάγοντα κατά του εναγόμενου,
(β) ακριβή περιγραφή του αντικειμένου της διαφοράς και
(γ) ορισμένο αίτημα, ώστε να μπορεί ο εναγόμενος να αμυνθεί και το δικαστήριο να κρίνει τη νομιμότητα της και να διατάξει τις αναγκαίες αποδείξεις. Σε περίπτωση που λείπουν τα στοιχεία αυτά, το δικόγραφο της αγωγής είναι απορριπτέο ως άκυρο και απαράδεκτο εξαιτίας της αοριστίας του. Το απαράδεκτο αυτό, ως αναγόμενο στην προδικασία που αφορά τη δημόσια τάξη, δεν είναι δυνατό να συμπληρωθεί ούτε με τις προτάσεις, αλλά ούτε με παραπομπή σε άλλα έγγραφα (και της ίδιας, έστω, δίκης) ή από την εκτίμηση των αποδείξεων, ούτε με την ομολογία του εναγόμενου και ερευνάται και αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο (ΑΠ 1611/2008, ΑΠ 168/2004, ΑΠ 1147/2003, ΕφΑΘ 78/2010 στη ΝΟΜΟΣ).
Στην προκείμενη περίπτωση, η ένδικη αγωγή με το περιεχόμενο που εκτέθηκε λεπτομερώς στην προηγούμενη, με στοιχείο II, παράγραφο της παρούσας είναι, κατά νόμο, αόριστη, ως προς το με αριθμό (1) αίτημα της (μέμψη άστοργης δωρεάς), για την απόρριψη του οποίου και μόνο παραπονείται η εκκαλούσα με τον πρώτο λόγο της έφεσης της (άρθρο 522 ΚΠολΔ). Τούτο διότι, σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν στη νομική σκέψη, δεν εκτίθενται σ’ αυτή τα στοιχεία, από τα οποία προκύπτει ότι η εν λόγω γονική παροχή είναι δωρεά στο σύνολο της ή μερικά, δηλαδή, ότι υπερβαίνει το μέτρο που επιβάλλουν οι περιστάσεις.
Ειδικότερα, (α) δεν αναφέρεται σ’ αυτήν η οικονομική κατάσταση και η κοινωνική θέση του παρέχοντος κληρονομουμένου κατά τον κρίσιμο χρόνο σύστασης της γονικής παροχής, στις …………, καθώς η ενάγουσα εκθέτει μόνο ότι αυτός ήταν ηλικίας …… ετών και αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας, στοιχεία, όμως, που είναι ανεπαρκή για τον προσδιορισμό της οικονομικής και κοινωνικής θέσης του κληρονομουμένου, (β) δεν προσδιορίζονται οι ανάγκες της ενάγουσας μεριδιούχου και η οικονομική κατάσταση αυτής κατά τον κρίσιμο χρόνο, (γ) δεν προσδιορίζεται επακριβώς η οικονομική κατάσταση της εναγόμενης μεριδιούχου κατά το χρόνο αυτό, καθώς, αν και εκτίθεται ότι τα ακίνητα που της μεταβίβασε ο κληρονομούμενος πατέρας της με τα …….. και ……….. συμβόλαια της απέφεραν σταθερό μηνιαίο μίσθωμα, αναφέρει μόνο το μίσθωμα που εισέπραττε από το ένα ακίνητο και, παρότι επικαλείται ότι η εναγόμενη έλαβε από τον κληρονομούμενο και παροχές σε χρήμα το έτος ……… για την έναρξη επαγγέλματος και για την πληρωμή των χρεών της, δεν αναφέρει το ύψος των παροχών αυτών, (δ) δεν διαλαμβάνεται σ’ αυτή, με βάση τα κριτήρια του νόμου, ποιο είναι το προσήκον στη συγκεκριμένη περίπτωση μέτρο της γονικής παροχής και ποια η υπέρβαση του μέτρου και, συνεπώς, το υποκείμενο σε ανατροπή υπερβάλλον υπόλοιπο, αλλά απλώς παρατίθεται ότι η γονική παροχή υπερέβαινε το επιβαλλόμενο από τις περιστάσεις μέτρο, (ε) δεν προβάλλεται ότι η επίμαχη γονική παροχή έγινε για διαφορετικό σκοπό από εκείνους που ορίζονται στο άρθρο 1509 ΑΚ, δηλαδή για τη δημιουργία ή διατήρηση οικονομικής ή οικογενειακής αυτοτέλειας ή για την έναρξη ή την εξακολούθηση επαγγέλματος της εναγόμενης και, (στ) δεν αναφέρεται η αξία της επικαρπίας κατά το χρόνο του θανάτου του κληρονουμένου ……….. του περιγραφόμενου στο επίμαχο ……….. συμβόλαιο γονικής παροχής ακινήτου, του οποίου ποσοστό ….. εξ αδιαιρέτου φέρεται, κατά την αγωγή, ότι ο κληρονομούμενος δώρισε στην εναγόμενη κατά ψιλή κυριότητα, ενώ ο ίδιος παρακράτησε την επικαρπία του ποσοστού αυτού (για όλη του τη ζωή), στοιχείο που, επίσης, δεν εκθέτει στην αγωγή, αλλά προκύπτει από το συμβόλαιο, με συνέπεια η επικαρπία αυτή που ανήκε στον κληρονομούμενο να αποτελεί, κατά την ορθότερη άποψη, στοιχείο της κατά το χρόνο του θανάτου του καταλυπημένης κληρονομιάς περιουσίας και, επομένως, η αξία της κατά το χρόνο αυτόν, πρέπει να προστεθεί στην κληρονομιά του για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας της ενάγουσας.
Συνεπώς, η αγωγή, κατά το, ως άνω, αίτημα της (μέμψη άστοργης δωρεάς), εξαιτίας της προαναφερόμενης αοριστίας της, είναι απορριπτέα ως απαράδεκτη.